БЕСЛАН.РУ

Турчы цæрæг ирæттæ сæ фыдæлты зæххыл уæлæхох кæй нæ кæнынц, уымæн æвдисæнтæ бирæ ис. Фæлæ та ацы бонты дæр бавдыстой сæ иузæрдиондзинад Ирыстоныл – нæ хуссайраг æфсымæрты хæдбардзинады бæрæгбонмæ æрбацыд делегаци президент Тыбылты Леониды хуындмæ гæсгæ, стæй йæ фæндаг акодта Цæгат Ирыстоныл.

Ам уазджытыл зæрдиагæй бацин кодтой нæ республикæйы ног сæргълæууæг, Хицауад æмæ Парламенты минæвæрттæ. Фембæлдысты республикæйы сылгоймæгты комитеты уæнгтимæ. Уыцы бон æрцыдысты Беслæныхъæумæ. Уазджытæ – Хъаныхъуаты, Хъуысаты æмæ Пухаты мыггæгты минæвæрттæ, сæ хистæр Турчы цæрæг ирæтты диаспорæ æмæ культурон-зæрдаудæн фонд «Алан»-ы сæргълæууæг Хъуысаты Саттетдин, фæдзæхст уыдысты Рахизфарсы районы сылгоймæгты комитеты сæргълæууæг Æппæтдунеон Æхсæнадон Змæлд «Иры Стыр Ныхас»-ы координацион Советы уæнг Бургалаты Заремæйыл.

Уазджытæ бабæрæг кодтой теракты амæттæгты уæлмæрдтæ, сæвæрдтой дзы дидинджытæ. Ам сæм æнхъæлмæ кастысты комитет «Матери Беслана»-йы сæргълæуджытæ Дудиаты Сусаннæ æмæ Гæдиаты Анетæ.

Бацыдысты, 2004-æм аз фыдгæнджытæ кæдæм балæбурдтой, уыцы скъоламæ, ам дæр сæвæрдтой дидинджытæ. Сæ цæссыг нæ урæдтой фыдбæллæхы фæстиуджытæм кæсгæйæ. Сæрмагонд чиныджы уазджыты номæй фыстæг ныууагъта Хъаныхъуаты Ремзи, куыд делегацийы сæргълæууæджы хæдивæг, Æппæтдунеон Æхсæнадон Змæлд «Иры Стыр Ныхас»-ы сæргълæууæджы хæдивæг. Ремзи 2005 азæй нырмæ æрвылаз сентябры мæй æрбацæуы Бесланмæ, сарæзта сæрмагонд сайт, кæцыйы мыхуыргонд цæуынц теракты амæттæгты тыххæй æрмæджытæ. Йæ сæйраг хæс – уадз æмæ Турчы цæрæг адæм зоной, терроризм цы знаггад хæссы æппæт дунейæн дæр, уый.

Уыдысты Коминтерны уынджы скъолайы. Ам 2005- азы Турчы цæрæг ирæттæ иу кълас сифтонг кодтой хъæугæ техникон фæрæзтæй,съолтæ æмæ бандæттæй, стæй къулыл ауыгъд æрцыд зæрдылдарæн фыст ацы лæвары тыххæй. Уыцы кълас цæхæртæ калгæ куы федтой уазджытæ, уæд та сæ цины цæссыгтæ нал баурæдтой.

Делегаци фембæлд, терактæй чи раирвæзт, уыцы ныййарджытæм, рауади се ‘хсæн æргом ныхас. Ам Ремзи радзырдта йæ сайты архайды, стæй, 1989 азы цы фонд сарæзта, «Алан», зæгъгæ, уый парахат куысты тыххæй. Фембæлды ма ныхас цыд, Турчы цæрæг ирон адæм сæ фыдæлты æгъдæуттæ, традицитæ æмæ æвзаг куыд хъахъхъæнынц, уый тыххæй.

- Хъахъхъæнгæ та сæ цæсты гагуыйау кæй кæнынц, уый бæрæг у уымæй дæр, æмæ дзургæ сыгъдæг иронау кæнынц, æнæкъуыхцыйæ, мах та нæ ныхас уырыссаг æвзагæй иронмæ тæлмац кæнæм æмæ хъавгæ дзурæм, - радзырдта нын Бургалаты Заремæ. - Хъуысаты Саттетдинæн йæ бинойнаг Нуртен дæр йемæ уыдис. Цæвиттон, Дзæуджыхъæуы отель «Александровскийы» æрлæууыдысты, æмæ сылгоймаджы цъындатæ æлхæнын бахъуыд. Æрхызт дуканимæ, уæйгæнæгæн бамбарын кодта иронау, цы йæ хъæуы, уый, фæлæ йæм уый æнæмбаргæ каст ныккодта. Куыд рабæрæг, афтæмæй дуканигæстæй Нуртенæн чи баххуыс кодтаид, ахæм нæ разынд, æмæ уынгмæ рацыд тæлмацгæнæг агурæг. Ам иу иронхуыз саурæсугъд чыджы баурæдта æмæ та йын йæ курдиат загъта, фæлæ йын уый афтæ, уырыссагау, дам, мæм дзур, иронау не ‘мбарын. Ау, ирон нæ дæ, - бафарста йæ сылгоймаг. Ирон дæн, фæлæ, дам, иронау дзурын нæ зонын. Уæд уый кæуинаг хъуыддаг нæу!? Тынг хъыг сын уыдис нæ мадæлон æвзаджы ацыбоны уавæр. Уыдон Турчы ссарынц фæрæзтæ æмæ Ирыстонæй ахонынц, æхца йын бафидгæйæ, æрыгон фæлтæры иронау дзурын чи сахуыр кæна, чи сын бацамона кафын, зарын, фæндырæй цæгъдын. Мах та сыл нæ къæхтæй ахæцыдыстæм, - мæстæлгъæдæй загъта Заремæ.

Абон Турчы, сæхæдæг куыд загътой, афтæмæй цæры 30-40 мин ироны, сæ фылдæр Измир, Стамбул æмæ Анкарайы. Къуыри иу хатт æмбæлынц, иумæ саразынц нæ ирон бæрæгбæттæ, сæ цæст дарынц, фæкæсынхъуаг чи у, уыдонмæ. Фембæлды кæронбæттæны йæ архайджытæ баныхас кодтой дарддæр дæр æргом бастдзинад дарын, афтæмæй ахицæн сты.

Уазджытæ Туркмæ Налчыджы аэропортæй хъуамæ атахтаиккой, æмæ ма сын цалынмæ рæстæг уыд, уæдмæ сæ сæхимæ ахуыдтой Абойты Раман, стæй Хъаныхъуаты мыггаг.

"Вестник Беслана"